Сиыр жылынан не күтеміз?

Тышқан деген барлық халықтар үшін соншалықты жағымды мақұлық болып саналмайды. Ең алдымен, оның етін қытайлықтар болмаса, басқа жұрт жемейді. Рас, терісінен түрлі киімдер тігеді. Сондай-ақ, тышқандар адам еккен егінге залалын тигізіп қоймай, тіпті жер үйлерді былай қойып, көп қабатты пәтерлердің өзінде тұрғындардың мазаларын алып жатады.  Содан болар, тышқанды адамдар оншалықты ұната қоймайды. Ал әйелдердің арасында тірі тышқаннан зәрелері ұшып қорғатындар көп.

Міне, сондай адамға оншалықты пайдасы жоқ, зияны жетерлік жәндік саналатын тышқан жылы көптеген қиындықтар мен ауыртпалықтар әкелді. Ең үлкен ауыртпалық – барша әлемді шарпыған жұқпалы дерт – короновирустың таралуы. Оның салдарынан экономикаға орасан зор залал келтірілді және жұқпалы дерт көп адамдардың өмірін жалмап кетті.

Осының алдындағы тышқан жылы 2008 жылға тура келгендігін атап өткен артық болмас. Ал сол жылы әлемдік қаржы дағдарысы шарықтау шегіне жеткен еді. Алпауыт АҚШ-тың өзінде көптеген алып банкілер банкрот болып, миллиондаған адамдар жұмыссыз қалды.  Ол қаржы дағдарысы әлемдік қаржы-банк саласының іргесін қатты шайқалтып кетті.

Оның алдындағы 1996 жылда елімізде дағдарыс дендеп, ауылдарды былай қойып, үлкен қалаларда сағаттап электр жарықтары өшірілетін. Белең алған жұмыссыздық, шарықтаған инфляция мен экономикалық дағдарыс еліміздің барлық өңірлерін шарпыған болатын. Осыдан аңғарылғандай, тышқан жылдары адамдарға оншалықты қолайлы бола қоймайтыны сезіледі.

Кеңес заманында орыс әдебиеті оқулығында  баланың аузымен айтылған мынадай бір әңгіме болатын.  Отбасын асырап отырған жалғыз сиыр ауырып өлер болған соң амалсыз сойып алады.  Оның еті  аш отырған отбасын біраз айлар ашықпай күн көруге жағдай жасайды. Содан кейін тері жинаушылар келіп сиырдың терісі мен сүйектерін алып, оған аздап ақша беріп кетеді. Ол да отбасының азық-түлік алып, қарын тойғызуларына көмегін тигізеді. Осылайша,  ұзақ жылдар сүтімен, қаймақ-майымен асырап, жыл сайын  бұзаулап, тұрмыстарын тарықтырмаған сиыр өлген соң да отбасына көмегін тигізіп, етімен, тіпті тері-сүйегімен де көмектеседі.

Шындығында, сиыр түлігінің адамдарға әкелер пайдасы өлшеусіз көп. Үнділер адамның үш анасы болады деп санайды. Олар – өзін дүниеге әкелген анасы, содан кейін Жер ана, үшіншісі – сүтін ішіп, қаймақ-майын жейтін сиыр – ана. Сиыр әлемдегі жалғыз жануар – адамға сүтін махаббатымен сыйлайтын. Оның мәні неде дейсіз ғой?

Сиыр сүтін адамдарға ішсін, пайдалансын деп бермейді. Сиыр сүтін өз төлі – бұзауы үшін береді. Сиырды сауарда алдымен бұзуын емізіп алады және бұзауды жанына байлап қояды. Бұзауын иіскеген сиыр иіп, төлі үшін сүтін береді. Ал бұзауы өліп қалған сиыр сүт бермейді. Сондықтан қазақтар ертеде қулық жасап, бұзауы өлген сиырды сауу үшін өлген бұзаудың терісінен тұлып жасайтын болған. Әлгі тұлыпты әкеліп сиырға көрсетеді. Сиыр тұлыпты иіскеген соң иіп, сүтін береді. Яғни, сиырдың сүтінде оның төліне деген махаббаты жөніндегі ақпараттар сақталады. Ал сүтті ішкен адамның санасына ол ақпарат игі ықпалын тигізеді.

Жалпы, соңғы жылдарда ет жеудің залалы туралы ғылымы да ашық айта бастады. Өйткені, сойылар кезде жануарлардың бойында қорқыныш, үрей туындап, сол туралы ақпарат бүкіл клеткаларына еніп, сақталып қалады екен. Ет жеген кезде әлгі қорқыныш, үрей туралы ақпарат адамның санасына сіңеді. Ет жейтін адамдардың бойында қорқыныш, үрей сезімдерінің көп болатыны осының салдары дейді ғылым. Ал вегетериандықты ұстанатындардың бойында үрей, қорқыныш сезімдері оншалық көп болмайды.

Сол сияқты, сиыр сүтін ішіп, сүт тағамдарын тұтынатын адамдардың санасына махаббат, сүйіспеншілік туралы ақпараттар сіңіп, ондай адамдар кешірімді, байсалды, қайрымды, жомарт, кішіпейілді болып келеді екен.

Адамдарға соншалықты игілік әкеліп, бар өмірін төліне деген махабатқа арнаған қасиетті жануар – сиыр жылы баршамызға құт-береке әкелсін!