Экономика

2020 жыл ең қысқа жыл болды. Ғалымдар планетаның айналу жылдамдығы сәл артқанын және сағаттар одан қалып қойғанын атап өтті, деп хабарлайды Stan.kz ақпарат агенттігі.

Олардың мәліметтеріне сәйкес, барлық өлшеулер уақыты бойынша ең қысқа 28 күн (1960 жылдан бастап) өткен жылға тура келген.

Жердегі күн шамамен 24 сағатқа созылады — 86 400 секунд. Алайда, планетаның өз осінің айналасында толық айналу уақыты аздап өзгереді. 1960 жылдардың басынан бастап, жұлдыздарға назар аудара отырып, айналуды үлкен дәлдікпен бақылауға мүмкіндік беретін атом сағаттары мен технологиялар пайда болған кезде, күн орташа "нормадан" ауытқуы мүмкін екені белгілі болды. Бұл ұсақ айырмашылықтар Жердің балқытылған ядросының күйімен, мұхиттар мен атмосфераның динамикасымен байланысты.

Әдетте, олар миллисекундтың оннан бір бөлігінен аспайды, дегенмен олар бір миллисекундқа жетеді, тіпті одан да асып кетеді. Ауытқу бір бағытта да, басқа бағытта да байқалуы мүмкін, бірақ тұтастай алғанда планетаның айналу жылдамдығы сәл баяулайды және үлкен уақыт шкаласында күн сәл ұзарады. Нәтижесінде атом сағаттары біртіндеп алға қарай "жүреді", ал халықаралық жердің айналу қызметі астрономиялық уақытты күнмен синхрондап, олардың жүруіне қосымша секундты енгізеді. Соңғы рет ол 2016 жылы қосылды.

Алайда, 2020 жыл ерекше болды және күн уақыты сәл алға шықты. Бір жыл ішінде ондаған ерекше қысқа күндер тіркелді, ал рекорд 19 шілдеде, ауытқу 1,46 миллисекунд болған кезде орнатылды. Time & Date сарапшыларының бағалауы бойынша, 2021 жыл бұл үрдісті жалғастырады: келесі жылы күн орташа есеппен 24 сағаттан 0,05 миллисекундқа қысқа болады. Осылайша, жыл соңына қарай шамамен 19 миллисекунд ауытқу жиналады деп күтілуде.

Осыған байланысты Халықаралық жердің айналуы қызметі бұрын-соңды болмаған қадамға барып, ауытқу секундын қосуды емес, оны дүниежүзілік уақыттан алып тастау туралы шешім қабылдай алады. Осы уақытқа дейін адамзатқа атом сағаттарын артқа емес, алға жылжытудың қажеті болмады. Әзірге мұндай жоспарлар ресми түрде жарияланған жоқ, бірақ түзетулер 31 желтоқсаннан 1 қаңтарға дейін түн ортасында енгізілуі керек — және осы уақытқа дейін жоспарлар өзгеруі мүмкін.