Құмқала І қалашығы

Ескерткіш төмпешіктер түрінде сақталған және өзен жағасын бойлай 2  км өлшемінде және өзеннен 1 км шамасында аумақты алып жатқан әртүрлі құрылыстар кешенін қамтиды. Қалажұрттың орталығы 400х320м өлшеміндегі тікбұрышты пішінді қорған болып табылады. Оңтүстік-батыс және солтүстік-шығыс қабырғалардың ені 8-10 м, оңтүстік-шығыс және солтүстік – батыс қабырғалардың ені 10-12 м. Қабырғада әрбір 40-50 м сайын диаметрі 6 м болатын, қорғанның бұрыштары мен орталық қақпада 8 м болатын дөңгелек мұнаралардың қалдықтары байқалады. Қабырғаның сыртқы периметрі бойынша ені 10 м-ден (солтүстік – шығыс бөліктерінде) және 30 м-ге дейін (оңтүстік-батыс бөліктерінде) жететін терең (3-5 м дейін) орлар байқалады. Қалажұртқа кіретін үш қақпа табылды. Бүйірдегі кіріс қақпаның ені - 7-8 м, орталық қақпаның ені – 15-16 м. Заманында қаланы биік әрі қалың етіп соғылған қорған – дуал қоршап тұрған, қорғанның сілемдері мен мұнара құландылары казіргі уақытқа дейін жақсы сақталған.