Сейхун-инфо.кз

ХХ ғасыр қаланың тыныс-тіршілігіне түбегейлі бетбұрыс әкелген оқиғамен басталды. Бұл кезде Патша үкіметі барлық Орта Азия аумағын орталық Ресеймен байланыстыратын «Орынбор – Ташкент» темір жолының құрылысын бастаған еді.

Бұған дейін 1879 жылы Перовскіге телеграф желісі жеткізіліп, Сібір әскери шебінің 22 орудиядан тұратын командасы қаланы әскери отарлауға кіріскен еді. Отарлаушылар үшін инженерлік қамтамасыз ету мен хабарласу жүйесін жақсарту, артиллериялық қоймаларды орналастыру, темір жол салу құрылысының әскери-стратегиялық маңызы жоғары болды.

Құрылыс 1901 жылдың ерте көктемінде басталды. Өлкеге капиталистік қатынастардың дендеп енуіне ықпал еткен Орынбор – Ташкент темір жолы, Перовск уезінің экономикалық дамуына өз әсерін тигізді. Құрылыста орыс қазақ, қарақалпақтар, өзбектер, парсылар, ауғандар, татарлар және басқа ұлт өкілдері еңбек етті. Құрылысшылардың көбі қазақтар еді. Құрылыс 1906 жылы толық аяқталды.

1901 жылы негізгі темір жол магистралінің құрылысы кезінде Перовскіде 1852 адам жұмыс істеді. Қаладағы жердің барлығы мемлекет меншігі саналды. Суармалы алқаптар Ресейден көшіп келген шаруаларға беріліп, жергілікті халық құнарсыз жерге ығыстырылды. Мысалы, жер өлшеуші Каплунь жасаған картаға қарағанда Перовск қаласында 7127 десятина құнарлы жер жергілікті шаруалардан тартып алынды.

Жолдың іске қосылуымен Перовскіде үлкен бірегей коммуникациялық жүйе құрылды. Аймақта патшалық Ресей позициясы күшейді. Петербургтен тікелей әскери, жолаушы жүк тасымалы орнатылды. Басында әскери-стратегиялық мақсатпен салынған Орынбор-Ташкент темір жолы өзінің басты міндетін орындаған соң, біртіндеп орыс капиталистерінің өз капиталын көбейтетін құралға айналдыра бастады. Қазақтардың дәстүрлі өмір салты өзгере бастады, қазақ шруашылығына тауар-ақша қатынастарының енуі және натуралдық шаруашылықтың ыдырай бастауы, шетке жұмыс іздеп кетушілер мен жұмысқа жалданушылық кең етек жайды.